Bütçe Planlaması Neden Önemlidir?

Bir işletmenin hem kısa hem de uzun vadede başarıyı yakalayabilmesi için bazı planlama faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi gerekir. Bu planlamalar içinde ilk sırada bütçe planlaması yer alır. Bütçe kavramı, her kurumun ve kuruluşun var olabilmesinin ilk şartlarından biridir. İşletmeler için hayati önem taşıyan bütçe planlaması nedir?

İşletmelerin planladıkları hedefe ulaşabilmek için izleyecekleri para politikasını belirledikleri raporlara işletme bütçesi denir. İşletme bütçesi olmaz ise şirketlerin amaçlarına ulaşması mümkün değildir. Doğru kriterlerle ve paydaşlarla hazırlanmış bir bütçe, işletme ve kurumlar için gelecek demektir. Planlı hareket etmenin verdiği istikrar ile iş dünyasında çok daha uzun soluklu olabilmek mümkündür. 

Bütçe planlaması, sadece hazırlama işleminden ibaret değildir. Bu planın uygulanması ve kontrolü de en az hazırlık kadar önemlidir. Planlama faaliyetlerinin başarılı olabilmesi adına işletmede yer alan tüm birimlerin sürece dâhil edilmesi gereklidir. Uzun soluklu bütçeler için tüm paydaşlar her daim birlikte çalışmalıdır.

Bütçe Türleri 

İşletmeler, kurumlar ve kuruluşlar yıl sonu itibarıyla bir sonraki dönemin bütçe planlaması için hazırlık yaparlar. Şirketler, türlerine ve şartlara göre bazı bütçeleme sistemleri kullanır. Bu sistemlerin tamamının farklı özellikleri vardır. İşletme ve kurumların kullanmış oldukları bütçe türleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Gelir ve gider bütçeleri,
• Faaliyet ve program bütçeleri,
• Proje ve dönemsel bütçeler,
• Hammadde, genel üretim giderleri ve işçilik bütçesi,
• Satış bütçesi ve satış giderleri bütçesi,
• Durağan ya da esnek bütçe,
• Geleneksel ya da sıfır tabanlı bütçe.

Bu bütçe türleri, farklı şart ve durumlarda hazırlanır, ancak bir işletme için bütçe hazırlanırken tüm birimlerin işe koşulması şarttır. Çalışanların kendilerini kurumsal bir parça olarak görebilmeleri adına bütçe planlaması çok önemlidir. 

Bütçeleme Sistemleri Nelerdir?

Kurum, kuruluş ve işletmelerin kullanmış olduğu bazı bütçeleme sistemleri bulunur. Şimdi bu sistemlerden kısa kısa bahsedelim. Şirketlerin yoğun olarak kullandığı bütçeleme sistemleri şunlardır:

• Artımlı,
• Değer önerisi,
• Faaliyete dayalı,
• Sıfıra dayalı.

Artımlı sistemlerde yapılan bütçe planlaması faaliyeti, bir önceki dönemin veya içinde bulunulan dönemin rakamları baz alınarak yapılır. Oldukça tercih edilen bir yöntemdir. Maliyetleri her yıl hemen hemen aynı kalan şirketler için uygundur.

Değer önerisi bütçe sistemlerinde ise gereksiz harcamalardan kaçınma amacı güdülür. Bütçeye dâhil edilen her kalemin maliyeti, şirkete sağlayacağı yarar ve getiri dikkate alınır. 

Faaliyet temelli sistemde şirketin belirlediği hedef ve girdiler listelenir. Şirketin gelir hedefi odaklıdır. Bu satış hedefine ulaşmak için gerek duyulan faaliyetler gerçekleştirilir ve çıkacak maliyet belirlenir. 

Sıfır temelli sistemlerde ise şirketteki tüm bütçeler sıfırdan planlanır. Gereksiz harcamalardan kaçınmak ve tüm kalemlerin açıklamasını da sunmak önemlidir. Sıklıkla tercih edilen bütçe sistemlerinden biridir.

Bütçe Planlaması Nasıl Yapılır?

Şirketlerin, kurum ve kuruluşların bütçe departmanlarında en sık sorduğu sorulardan biri, “Bütçe planlaması nasıl yapılır?” olmaktadır. Şimdi aşama aşama bu süreci inceleyelim: 

• Bütçenin Dönem Aralığının Belirlenmesi:

İşletmeler kısa dönemli planlama ile hareket eder. Çoğunlukla 3 aylık periyotlar ile hazırlanmış 1 yıllık bütçeler ile karşılaşırız. En önemli ve dikkat edilmesi gereken aşamalardan biridir.

• Strateji Belirleme: 

Uygulanacak bütçede şirket için önemli olan gelir, maliyet ve faaliyet kalemlerinin belirlendiği aşamadır. 

• Aşağıdan Yukarıya Bütçe Hazırlanması: 

Tüm departmanlarda çalışanların ihtiyaçlarını dikkate alan bütçe, aşağıdan yukarıya doğru hazırlanır. Alt düzey yönetim, hazırladığı bütçeyi üstte yer alan birimlere sunar. 

• Nakit Giriş ve Çıkışları ile İlgili Tahminler: 

Gelecek dönem ihtiyaç duyulacak olan nakit girişi ve şirketten çıkacak olan nakitler için belli bir tahmin ile hareket edilir. 

• Satış Bütçesi Hazırlama: 

Geçmiş dönem göz önüne alınarak ileriye dönük bütçe için satış, gelir ve gider gibi kalemlere bütçe hazırlanan aşamadır. 

• Sapma Analizlerini Hazırlama: 

Bütçe hazırlığında tahminler kadar, gelir ve giderler için oluşabilecek sapmalar da önemlidir. İyi bir planlama bunu da hesaba katarak hazırlanır. 

• Hedeflerin Paylaştırılması Aşaması: 

Bütçe hazırlama işlemi tamamlandıktan sonra tüm kısımlar için hedef atamasının yapıldığı aşamadır. 

• Onay Aşaması: 

Hazırlanan bütçe onay için tüm birimlerle paylaşılır. 

• Bütçe İzleme Takip Aşaması: 

Bütçe hazırlanması kadar daha sonradan takip edilmesi de önemlidir. Olası problemlerin önüne geçebilmek için bu gerekir. 

Bütçe Planlamasının Avantajları

Bir işletmenin, sağlıklı biçimde hazırlanmış bir bütçe ile hareket etmesi önemlidir. Tüm birimlerin onayına sunulmuş bir planlamanın avantajları şöyle sıralanabilir:

• İşletmede yer alan tüm departmanlar ortak bir hedefte buluşmuş olur.
• İşletme faaliyetleri etkin bir kontrol mekanizmasına tabi olur.
• Üst birimler çok daha kolay karar alır.
• İşletme artık daha ileriye dönük ve iç dinamiklerine hâkim olarak çalışır.
• Çalışan bütün birimler motivasyon kaynağına sahip olur. 
• Projeler sağlıklı biçimde hayata geçirilir. 
• Performans ve verim için nitelikli bir ölçme aracı olur. 

Şirketler İçin Bütçe Planlamasının Önemi Nedir?

Bir şirket var olabilmek istiyorsa tüm kaynaklarını özverili bir biçimde kullanmalıdır. İnsan gücünden tutun da maddi kaynaklara kadar bu durum böyledir. O hâlde bir plan yapmak ve bunu tüm birimlere mal edebilmek ve benimsetmek önemlidir. Peki, şirket bütçe planlaması nasıl yapılır?

Şirket çalışanlarının geleceğe daha umutla bakabilmesi ve tüm faaliyetlerin hızlı biçimde denetlenebilmesi için planlamanın önemi tartışılmazdır. İhtiyaçların eldeki kaynaklara denk getirilmesi ile çok daha uzun soluklu bir ticari hayat mümkündür. Ayrıca bu sayede finansal problemler daha ortaya çıkmadan engellenebilir. Finansal raporlama ve durum analizi gibi konularda destek almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Aylık Bütçe Tahmini Nasıl Yapılır?

Şirketlerin hedeflerine ulaşabilmeleri adına gerçekçi bütçelere ihtiyaçları vardır. Bunun için 3 aylık periyotlardan oluşan 1 yıllık bütçeler hazırlanır. Hazırlık aşamalarından en önemlisi de nakit giriş ve çıkışları ile ilgili yapılan tahminlerdir. Planlama yapılırken bir bütçe komisyonu ile çalışmak önemlidir. Bütçenin ise tüm birimler ile paylaşılması gerekir. 

Daha sonra bütçenin takibi de önemlidir. Öngörülen tahminlerin tutup tutmadığı, verilerin ne ölçüde şirkete entegre olabildiği kontrol edilmelidir. Ortaya çıkabilecek sapmalar için en hızlı biçimde toplantılar gerçekleştirilmeli, tutmayan tahminler tekrar gözden geçirilmelidir. Bütçe tahminleri 3 aylık periyotlarla yapılırsa ortaya çok daha sağlıklı sonuçlar çıkar. 

İşletmelerin Bütçe Planlamasına Neden İhtiyacı Vardır?

Tüm işletmeler kaynaklarını en iyi biçimde kullanmalıdır. Eldeki kaynaklar kadar yatırım araçlarının da kullanımı önemlidir. Mali bir plan olmazsa ticari hayatın uzun soluklu olması da mümkün olmaz. Büyümek, genişlemek ve her geçen gün ileriye doğru yol almak için hem planlama hem de hedefler ışığında kaynak kullanımı söz konusu olmalıdır. 

İşletmeler çoğu kez proje bazlı bütçeler de hazırlar. Projeler için harcanacak olan her kalemin sağlıklı olarak belirlenmesi için “Proje bütçe planlaması nasıl yapılır?” sorusunun cevabını iyi bilmek gerekir. Genel ya da proje bütçesi olsun, bir bütçe komisyonu ile çalışmak, bir şirketin en büyük avantajı olacaktır. 

Ticari hayatta çok daha uzun yıllar yer almak istiyorsa kaynakların tasarrufu önemsenmelidir. Bütçe varsa çalışanlar kendini şirkete ait hisseder ve istekle çalışır. Motivasyon bir şirketin varlığı için önemlidir. Bütçe danışmanlığı gibi konularda Taxation Istanbul olarak hizmet vermekteyiz. 

Önceki yazımıza https://www.taxationistanbul.com/sermaye-piyasasi-nedir/ linkinden ulaşabilirsiniz.