Gider Pusulası Nedir, Kim Düzenler?

Gider pusulası, en basit tabirle, fatura yerine geçen belge olarak açıklanabilir. Vergi mükellefi olmayan kişilerden satın alınan ürün ya da hizmetin belgelendirilmesi ve muhasebe sistemine kaydedilmesi gerekmektedir. Bunun için düzenlenen evraka “gider pusulası” denmektedir. Bu pusulanın bir diğer önemli noktası da tüketicilere satılan ürünlerin iadesinde düzenlenen ve fatura hükmünde olan bir belge olmasıdır. 

Ticari ilişkinin gerçekleştiği her iki taraf da vergi mükellefi ise basitçe fatura düzenlemek yeterlidir. Taraflardan birisi vergi mükellefi değilse “vergi pusulası” adı verilen belge düzenlenmelidir. Fatura olmadan yapılan işlemler de bu belge sayesinde resmî statü kazanmakta ve olası durumlarda mükelleflerin hak korumasına katkıda bulunmaktadır.

Kimler Gider Pusulası Düzenler?

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 234. maddesine göre;

• Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar,
• Geliri basit usulde belirlenenler,
• Defter tutmak zorunda olan çiftçiler ve serbest meslek erbabı kişiler,

vergiden muaf esnafa yaptırdıkları işler ve satın aldıkları hizmetle ilgili gider pusulası düzenlemek durumundadırlar.

Gider Pusulası Hangi Durumlarda Düzenlenir?

Gider pusulası; 

• Vergiden muaf esnaftan ve vergi yükümlüsü olmayanlardan ürün ve hizmet alındığında,
• Tüketicilere satılan malların iade edilmesi durumunda,
• Basit usulde vergilendirilen mükelleflerden sabit kıymet alındığı zaman,
• Serbest meslek işiyle uğraşanlara ödeme yapılması durumunda,
• Gelir Vergisi Kanunu’nun 18. maddesine göre sanatçılardan eser alındığı zaman, 

düzenlenmektedir. Kullanılacak olan pusulalar, mükellefler tarafından anlaşmalı matbaalara bastırılıp noter tarafından onaylatılmalıdır.

Gider Pusulası Nasıl Temin Edilir?

Pusula, vergi dairesinden izin alarak başvuran tarafın izin belgesindeki vergi levhasında yer alan bilgilerin yazılı olduğu tacirler tarafından düzenlenebilmektedir. İzni çıkan tacirler, noter ve Maliye Bakanlığı’ndan gider pusulası temin edebilirler.

Gider Pusulasında Hangi Bilgiler Bulunmaktadır?

Gider pusulasında tüm bilgiler eksiksiz doldurulmalıdır. Gider pusulası düzenlemeye izinli tacir, vergi mükellefi olmayan kişilerden ürün veya hizmet aldığında aşağıdaki bilgileri eksiksiz doldurarak kayıt altına almalı ve duruma resmî bir statü kazandırmalıdır. Hazine ve Maliye Bakanlığı, gider pusulasının şekil ve usulüne ilişkin düzenlemeleri 225 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği ile beyan etmiştir. Gider pusulası olarak düzenlenen belgede;

• Mükellefin ve işi yapanın adı soyadı / malı satanın ve alanın adı soyadı,
• Adresleri,
• Vergi dairesi ve hesap numarası,
• İşin mahiyeti veya malın cinsi,
• Malın adedi, fiyatı, toplam tutarı,
• Vergi oranı ve net tutarı,
• Düzenlenme tarihi,
• Seri ve sıra numarası,

bilgileri eksiksiz bir şekilde yer almalıdır.

Gider için pusula 2 nüsha olarak düzenlenmelidir. Bu belgelerin nüshalarından bir adeti işi yaptıran yahut malı satın alan kişide, diğeriyse karşı tarafta olmalıdır. En az iki örnek olarak düzenlenmeyen gider pusulaları geçersiz sayılmaktadır. Gider pusulaları taraflar arasında imzalanmalıdır.

Stopaj nedir?

Ödeme alacak taraftan yapılacak vergi kesintisine stopaj denmektedir. Vergiden muaf esnaftan ürün ve hizmet satın alındığı zaman yapılan ödemelerden stopaj kesilmelidir. Stopaj yapan kişinin daha sonra beyanname vermesiyle gelir vergisinden mahsup edilebilir.

Gider Pusulasının Stopaj Oranları

Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesine göre pusula kullanılarak gerçekleştirilen satışlarda stopaj kesintisi yapılmalıdır. Stopaj oranları mal ve hizmete göre değişiklik göstermektedir.

• Hurda malı teminlerinde %2 kesinti yapılmaktadır.
• Vergi mükellefi olmayan satıcı, kapı kapı dolaşarak satım yapıyorsa prim ve komisyon ödemelerinden %20 kesinti yapılır.
• Dokuma ürünleri, turistik eşya, havlu ve nakış işleri gibi mal ücretlerinden ve üretim hizmet bedelinden %2 kesinti yapılmaktadır.
• Diğer mal statüsündeki alımlarda %2 kesinti yapılmaktadır.
• Diğer hizmet statüsündeki alımlarda ise ürün ve hizmet değerinin ayrılamaması durumlarında %10 kesinti uygulanır. 

Önceki yazımıza https://www.taxationistanbul.com/ticaret-unvani-nasil-alinir/ linkinden ulaşabilirsiniz.