Tevkifat Nedir?

Gelir vergisi ve katma değer vergisi (KDV) üzerinde kesinti ve bölüşme anlamına gelen tevkifat vergi hukukumuz içinde önemli kavramlardan biridir. Tevkifatlı fatura düzenleme imkanına sahip kurumlar, ödemeleri gereken vergilerin bir kısmını alıcıya yansıtır. Fatura üzerindeki vergi borcunun bölüştürülmesini sağlayan tevkifatlar için oranları Bakanlar Kurulu belirler. Bu sayede kamu kurum ve kuruluşları ile benzer nitelikli tüzel kişilerin ve kanunla belirlenen bazı işletmelerin vergi yükümlülükleri hafifler. Peki tevkifat nedir? Tevkifatın kelime anlamı ve vergi hukukumuzdaki yeri nedir? Kimler tevkifatta bulunabilir? Tevkifatlı fatura nasıl oluşturulur? Bu yazımızda bu konuları kısaca ele alacağız.

Tevkifatın Anlamı Nedir?

TDK sözlüğüne göre tevkifatın iki anlamı vardır. Bunlardan ilki, para konusunda kesintilerdir. Diğeri ise tutuklamadır. Vergi hukuku açısından ele aldığımızda tevkifatın anlamı kesinti yapma ve bölüştürme demektir. Nitekim tevkifatlı faturada devlet, alacağı vergi tutarını sadece satıcıdan almaz. Belli bir orana göre vergi bölüşümü gerçekleştiren tevkifatlı fatura yoluyla verginin bir bölümü alıcıya yansır. Dolayısıyla tevkifatlı fatura, alıcıya da vergi yükümlülüğü doğuran özel bir fatura çeşididir.

Tevkifat Türleri Nelerdir?

Vergi hukukumuzda tevkifatın dört farklı çeşidi vardır. Bunlardan biri, gelir vergisi tevkifatıdır. Adından da belli olduğu üzere tevkifatın bu türü, gelir vergisi üzerinden gerçekleşir. İkincisi KDV tevkifatıdır. Nitekim katma değer vergisi üzerinden gerçekleşen tevkifata KDV tevkifatı denir. Üçüncüsü tam tevkifattır. Dördüncüsü ise kısmi tevkifattır.

Gelir Vergisi Tevkifatı Nedir?

Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesi gereğince gelir vergisi üzerinden gerçekleşen kesinti ve bölüşüme gelir vergisi tevkifatı denir. Bu tevkifatta devlet, gelir vergisine tabi işlemlerde vergi borcunun bir kısmını alıcıdan tahsil eder. Böylelikle taraflar arasında vergi bölüşümü gerçekleşir. Bölüşüm veya kesinti oranlarını Bakanlar Kurulu belirler. Oranlardaki değişimler yasal mevzuat çerçevesinde gerçekleşir.

KDV Tevkifatı Nedir?

Belirli hizmet bedelleri ve satışlar üzerinden oluşan KDV’de gerçekleşen kesinti ve bölüşüme KDV tevkifatı denir. Bu tevkifatta KDV’nin tamamı satıcı tarafından ödenmez. Nitekim oranı ölçüsünde gerçekleşen KDV yükümlülüğünü alıcı üstlenir. Alıcı KDV tevkifatıyla ödemesi gereken vergiyi vergi dairesine beyan ederek öder. Bazı durumlarda vergi bölüşümü tüm KDV tutarını kapsar. Dolayısıyla alıcı bu durumda tüm KDV’yi vergi dairesine beyan yoluyla öder.

Tam Tevkifat Nedir?

Herhangi bir işlemde gerçekleşen vergi borcunun tümüyle alıcıya yüklenmesini sağlayan vergi tevkifatına tam tevkifat denir. Tevkifatın bu türünde satıcı için KDV yükümlülüğü yoktur. Satış veya hizmetten yararlanma sonucu oluşan KDV’nin tamamını alıcı öder.

Kısmi Tevkifat Nedir?

Ödenmesi gereken vergi tutarını alıcı ile satıcı arasında pay eden vergi tevkifatına kısmi tevkifat denir. Taraflar arasında gerçekleşecek vergi tevkifatının oranlarını Bakanlar Kurulu belirler. Nitekim bahse konu olan satış ve hizmetlerin türüne göre kısmi tevkifatın oranları değişir. 2022 yılı için geçerli oranlar yazımızın devamında mevcuttur.

Tevkifatı Kimler Yapar?

• Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları,
• Katma bütçeli idareler, belediyeler ve il özel idareleri,
• Yarıdan fazla hissesi kamuya ait kuruluşlar ve işletmeler,
• Döner sermayeli kuruluşlar,
• Bankalar ve borsalar,
• Emekli ve yardım sandıkları,
• Organize sanayi bölgeleri vergi bölüşümü yapma hakkına sahiptir.

Hangi İşlemlere Tevkifat Uygulanır?

Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinde belirtilen gelir türleri için tevkifat yapmak mümkündür. Bunların dışında, her ürün veya hizmet satışında vergi bölüşümü mümkün değildir. Tevkifatın söz konusu olduğu işlemler içinde en önemlileri şunlardır:

• Bakım ve onarım hizmetleri,
• Çevre, bahçe ve temizlik işleri,
• Bazı mimarlık ve mühendislik işleri,
• Yemek servisi ve organizasyon hizmetleri,
• Danışmanlık ve denetim hizmetleri,
• İşgücü temin hizmetleri,
• Özel güvenlik hizmetleri,
• Servis taşımacılığı hizmetleri.

Tevkifat Nasıl Hesaplanır?

Gelir vergisi ve KDV üzerinden gerçekleşecek tevkifatlar, Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen oranlara göre hesaplanır. İçinde bulunduğumuz 2022 yılı için KDV dahil bedeli 2.000,00 TL’nin üzerindeki tutarlar için kısmi tevkifatın oranları şu şekildedir:

• Yapım işleri, bu işlerle birlikte gerçekleşen mühendislik, mimarlık ve diğer hizmetler (4/10),
• Danışmanlık, denetim ve benzeri hizmetler (9/10),
• Makine, teçhizat bakımı ve diğer bakım hizmetleri (7/10),
• Yemek servis hizmetleri (5/10),
• Organizasyon hizmetleri (5/10),
• İşgücü temin hizmetleri (9/10),
• Özel güvenlik hizmetleri (9/10),
• Yapı denetim hizmetleri (9/10),
• Fason tekstil ve diğer konfeksiyon işleri (7/10),
• Turistik mağazalara müşteri bulma ve diğer hizmetler (9/10),
• Spor kulüplerinin yayın, reklam ve diğer gelirlerine tabi işlemler (9/10),
• Çevre bakımı ve diğer temizlik hizmetleri (9/10),
• Servis taşımacılığı hizmetleri (5/10),
• Her türlü baskı ve diğer basım hizmetleri (7/10),
• 5018 sayılı kanuna ekli cetvellerdeki idare, kurum ve kuruluşlara verilen diğer hizmetler (5/10),
• Hurda metal, bakır ve diğer madenlerden külçe üretimi ya da hurda ve atık teslimi (7/10),
• Metal, plastik ve diğer atıklardan elde edilen hammadde teslimi (9/10),
• Pamuk, tiftik ve diğer post ürünlerinin teslimi (9/10),
• Ağaç ve diğer orman ürünlerinin teslimi (9/10),
• Yük taşımacılığı hizmetleri (2/10),
• Ticari reklam hizmetleri (3/10),
• Demir, çelik ve diğer metal ürünlerinin teslimi (4/10).

Tevkifatlı Fatura Nedir?

Tevkifatlı faturanın normal veya irsaliyeli faturadan en önemli farkı, faturaya işlenen verginin alıcı ve satıcı arasında bölüştürülmesidir. Nitekim bu faturada iki taraftan da vergi alınır. Diğer bakımlardan tevkifatlı faturanın normal veya irsaliyeli faturadan farkı yoktur. Örneğin 10.000 TL tutarındaki bir satışta faturaya yansıyacak KDV tutarı 1.800 TL olsun. Bu durumda genel fatura toplamı 11.800 TL’dir. Standart fatura söz konusu olduğunda satıcının ödeyeceği KDV tutarı 1.800 TL’dir. Fakat tevkifatta durum değişir ve alıcıya da vergi yükümlülüğü oluşur. Söz gelişi 5/10 ölçüsünde tevkifatta her iki tarafın ödemesi gereken KDV tutarı 900 TL’dir.

Tevkifatlı Fatura Nasıl Oluşturulur?

Tevkifatlı faturayı hazırlama süreci diğer fatura çeşitlerini hazırlama süreçleriyle neredeyse aynıdır. Bu faturada da diğer faturalarda yer alan bilgiler mevcuttur. Diğerlerinden farklı olarak tevkifatlı faturada ödenecek vergiler taraflar arasında belirli oranlarda pay edilir. Tevkifatlı faturayı hazırlamak için öncelikle faturaya standart faturalarda olması gereken tüm bilgileri ekleyin. Ardından toplam tutara yansıyan vergi toplamını ve hangi tarafın ne kadar vergi ödeyeceğini belirtin. Elektronik fatura programı kullanıyorsanız, toplam KDV tutarının yanında bulunan “+” işaretine tıklayın. Karşınıza çıkacak ekranda tevkifatın oranını seçtiğinizde, gerekli hesaplama otomatik olarak yapılır ve faturaya yansır.

Tevkifatla ilgili faydalı bilgiler paylaştığımız bu yazımızı küçük bir hatırlatmayla tamamlamak istiyoruz. Taxation İstanbul olarak şirketlere muhasebeden finansa pek çok alanda yönetim danışmanlığı hizmeti vermekteyiz. Sektörde 20 yıllık deneyimimizle gerçek ve tüzel kişilerin resmi işlemlerinde karşılaştıkları tüm sorunlar hakkında nitelikli çözümleri hizmetlerimiz vasıtasıyla müşterilerimizle buluşturuyoruz. Tevkifatla ve vergi yükümlülüklerinizle ilgili yaşadığınız tüm sorunların çözümü için Taxation İstanbul hizmetlerinden yararlanabilir, vergi denetim ve vergi danışmanlığı sayesinde kapsamlı ve profesyonel destek alabilirsiniz. İşletmenizle ilgili tüm vergi yükümlülükleri, finansal danışmanlık ve diğer sorunlar hakkında sunacağımız çözüm yollarıyla sorunlarınızı kolayca çözebilir, yaşayabileceğiniz kayıpları ortadan kaldırabilirsiniz. Taxation İstanbul ayrıcalıklarından yararlanmak için bizimle iletişime geçmeniz yeterli.

Önceki yazımıza https://www.taxationistanbul.com/mobil-imza-nedir-nasil-alinir/ linkinden ulaşabilirsiniz.