Cari Hesap Nedir ve Takibi Nasıl Yapılır?

Muhasebe departmanlarında en sık duyulan kavramlardan biri de cari hesaptır. “Cari hesap nedir?” sorusuna cevap vermek gerekirse şöyle diyebiliriz: Cari hesaplar, firmaların müşterileri ve tedarikçileri arasındaki her türlü alacak ve vereceği kaydettikleri hesaplardır. Şirketlerle veya tedarikçi firmalarla kurulan her türlü ticari ilişki burada yer alır. 

Cari hesap sözleşmesi takiplerini ön muhasebe elemanları yapar.  Cari hesapların takibi önemlidir çünkü alacak ve vereceklerin aktif biçimde takibi burada yapılır. Şirketlerle ve tedarikçilerle kurulan bu ticari ilişki, güncel olarak takip edilmelidir. Peki, cari hesap ne demek ve cari hesap yönetiminin önemi nedir?

Cari Hesap Yönetiminin Önemi

Ön muhasebe departmanlarında gerçekleştirilen cari hesap yönetimi, işletmenin ticari hayatında ilişki kurduğu her türlü şirket ve tedarikçiye dair yapılan takiptir. Tüm borçlar ve alacaklar bu sayede detaylı bir şekilde ve tek başlık altında görülebilir. Böylelikle anlık raporlar ve güncel planlar rahatlıkla incelenir.

Alacak ve vereceklerde bir karışıklığın çıkması söz konusu olursa hızlı bir şekilde uzlaşma sağlanabilir. Ön muhasebe elemanları, ticari ilişki kurulan şirkete dair tüm verilere cari hesap yönetimi ile anlık ve güncel olarak ulaşabilir. Geriye dönük her türlü hareket ve kayıt görülebilir. İyi bir muhasebe takibi için “Cari hesap nedir?” sorusuna verilebilecek yanıtları bilmek gerekir.

Cari Hesap Sözleşmesi

Cari hesabı takip edebilmek için bir cari hesap sözleşmesi gerekir. Bu sözleşmede iki ticari işletme, alacaklarını ayrı ayrı tahsil etmek yerine belli bir prosedürle kayıt altına alırlar. Hesap kesildiğinde ise ortaya çıkan tutar istenebilir. İşte, bu sözleşmeye cari hesap sözleşmesi denir. İş hayatında sıklıkla yapılan bir sözleşmedir. 

Cari hesaplar sözleşmesinde taraflar tacir olmak zorunda değildir; sürekli, birbirleriyle herhangi bir sebepten ötürü alacaklı ve borçlu olmaları, bu sözleşmeyi yapmak için yeterlidir. Taraflar bu sayede gereksiz hesap hareketlerinden ve işlemlerden kurtulur. Cari hesap sözleşmesi kesildiğinde alacak ve borç, vadesinde tahsil edilmiş olacaktır. 

Cari Hesap Takibi ve Önemi

Cari hesaplar; işletme, kurum ve kuruluşların herhangi bir sebeple ilişki kurduğu şirket ve tedarikçi firmalarla takip ettikleri borç ve alacak ilişkisi üzerinedir. Cari hesap konusu önemlidir çünkü bu konu hakkında bilgi sahibi olmamak işletmeleri ticari zarara uğratabilir. İşletmeler borçlarını ve alacaklarını bu yöntemle takip eder. 

Ticari hayatta var olabilmek için nakit akışı yönetimi önemlidir. Oluşabilecek muhtemel problemlerin önüne de bu sayede geçilir. Alacak verecek takibi en kolay şekilde yapılırken aynı zamanda ilişki kurulan şirketlere dair her türlü analiz ve rapora da kolaylıkla ulaşılabilir. Bu sebeple cari hesap takibi işletmeler için önemlidir. 

Cari Hesap Takibi Nasıl Yapılır?

Eskiden işletmeler cari hesaba yönelik takiplerini cari hesap defteri ya da Excel programlarında yaparlardı. Oldukça zor olan bu yöntemler, ön muhasebenin işini neredeyse iki katına çıkarıyordu. Gelişen teknoloji ile birlikte kullanılan muhasebe programları sayesinde artık kolaylıkla cari hesap takibi yapılabilir. Oldukça gelişmiş olan bu programlar, alacakları ve verecekleri anında gösterir.

Bununla birlikte geciken durumları kontrol edebilmek ve her türlü analizi yapabilmek mümkündür. Hem geçmiş verilere hem de güncel verilere kolayca ulaşılabilir. Diğer yöntemlerde hata payı olabilirken bu programlarla yapılan takiplerde hata minimum orandadır. Cari hesapları takip yöntemleri şunlardır:

• Cari hesap defteri ile yapılan takipte üç ayrı başlık açılır. “Alacak”, “satıcı” ve “vergi borçları” başlıkları burada takip edilebilir. Cari hesap defteri, analiz ve raporlama gibi yönlerden yetersiz kalabilir. 
• Bazı tablolama programları ile de takip yapmak mümkündür. Sıklıkla kullanılan Excel, küçük ölçekli işletmeler için uygun olabilir. 
• Cari hesap takip programları ile yapılan takipler çok daha sağlıklıdır. Bu amaç için tasarlanmış programlar, analiz ve raporlama gibi ihtiyaçlara cevap verir. Hem kullanışlı hem de verimli programlardır. 

Cari Oran Nedir ve Nasıl Hesaplanır?

Cari oran, şirkette dönen varlıkların kısa vadeli borçlarını karşılayabilme oranıdır. Bu durumda likidite hesaplaması pek önemli olmaz ve tüm dönen varlıklar hesaba katılır. Aslında dönen tüm varlıkların, kısa vadeli borçları ne ölçüde karşılayıp karşılamadığı anlamına da gelir.

İşletmelerin kredi analizleri için cari oranın hesaplanması gerekir. Cari oran hesaplaması, işletmeye kısa vadeli borçlarına ne ölçüde yetebileceğini gösterir. Normal şartlarda cari oran değeri 2 olarak kabul edilir. Tabii durum, işletmenin özelliklerine göre değişmektedir. Cari oran aşağıdaki gibi hesaplanır: 

• Cari oranı bulmak için tüm dönen varlıkların toplamı, kısa vadeli yabancı kaynaklara bölünür.
• Çıkan oran 1’in altında kalırsa bu bize işletmenin kısa vadeli borçlarına yetemeyeceğini gösterir. 2’nin üzerinde kalırsa ise likiditenin olduğu yorumu yapılabilir. 

Cari Hesap Terimleri

Cari hesap sözleşmesi takibi yapması gereken işletmelerin, eksiksiz ve hatasız hareket edebilmeleri için bazı terimlere hâkim olmaları gerekir. Cari hesapların kaydı ile işletmeler borçlarını adım adım takip edebilir. 

Bu takip genel muhasebe değil, ön muhasebede yürütülür. Güncel verilere ulaşabilmek için bu şarttır. Bütçe planlaması yaparken de cari hesaplardan alacağınız raporlar önem kazanır. Nakit akışınızın ne zaman olacağını bilmek bütçe takibi için de önemlidir. Şimdi cari hesapların takibinde kullanılan terimlere göz atalım.

Cari Dönem

Cari dönem, tutulan muhasebe için içinde olunan dönemi ifade eder. Cari dönem bazında yapılan değerlendirmeler, firmaların kaynaklarını ne ölçüde verimli kullandığını, ne kadar artışa ve azalışa gidildiğini gösterir. Cari dönem ile ödeme dengeleri de kolaylıkla analiz edilebilir. Ticari hayatta yer alan firmalar için cari dönem üzerinden yapılan değerlendirmeler, verimliliğin ölçülebilmesi için de önem kazanır. 

Cari Hesap Borcu

Cari hesap nedir ve ne için takip edilir? Cari hesaplarda temelde bir alacak ve verecek söz konusu olmaktadır. Herhangi bir sebeple bir ilişki kuran kurum, kuruluş ve şirketlerin, alacak ve borçlarını usule uygun şekilde takip edebilmesi gerekir. Bu borç ilişkisini takip edebilmek amacıyla açılan cari hesaplarda oluşan borç için “cari hesap borcu” ifadesi kullanılır. 

Bu hesaplar aktif hesaplardır; sürekli alacak ve verecek kaydı yapılır. Hesap kesildiğinde ise cari hesap ekstresi ortaya çıkar. Örneğin, tedarikçi firmalardan alınan ürün ve hizmet karşılığı oluşan bir hesap borcundan söz edebiliriz. 

Cari Kod

Ön muhasebede hesabı tutulan her cari kart için bir kod verilir. Bu koda ise cari kod adı verilmektedir. İşlem yapılmak istenen firmayı kolayca bulabilmek için bu kod kullanılır. Ön muhasebe departmanında bu kodlar kayıtlıdır. Cari hesap kodu ile çok daha kolay işlem yapılır. İlgili hesaba veri girişi yapılmak istendiğinde kodun girilmesi ile hesap bulunur. Ön muhasebede bu kodlar için belli bir şifreleme de yapılabilir. 

Cari Bakiye 

Cari hesaplarda alacak ve borç takibinden söz ettik. İşletmeler, sürekli borç ve alacakla uğraşmamak için aralarında bir cari hesap sözleşmesi yaparlar. Ardından alacak ve borçları o vade gelene kadar ayrı ayrı hanelere girerler. Cari hesap ekstresi kesim vakti geldiğinde ödeme yapılır. Nakdi olarak ödemesi yapılmayan bedele ise “cari bakiye” adı verilir. Bir başka ifadeyle, borç ve alacak arasındaki fark da diyebiliriz.  

Yukarıda saydığımız tüm terimlere hâkim bir ön muhasebe ile çalışmak gerekir. “Cari hesap nedir ve ne için tutulur?” gibi soruların cevaplarının bilindiği muhasebe departmanları günümüzde önemli bir yere sahiptir. 

Önceki yazımıza https://www.taxationistanbul.com/on-muhasebe-ve-genel-muhasebe-arasindaki-farklar/