Damga Vergisi Nedir?

Damga vergisi bireylerin ve tarafların kendi aralarında veya devlet ile arasında düzenlenen bir hususu ispat ve belli etme niteliği taşıyan kağıt ve elektronik belge üzerinden alınmasını sağlayan bir vergi türüdür.

Taraflar kişiler ile kişiler, kişiler ile kurumlar ya da kurumlar ile kurumlar arasında oluşmaktadır. Damga vergisini konusunu damga vergisine ekli olan kağıtlar oluşturmaktadır. Kağıt terimi ise imza yerine geçen bir işaret veya yazılıp imzalamak suretiyle düzenlenen belgelerdir.

Bu sayede herhangi bir ispat ve belli etmek için ibraz edilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılması yoluyla manyetik alanda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeler de kağıt terimine dahil edilmektedir. Kâğıdın vergilendirilmesi açısından imzalanması ya da kağıt üzerine imza yerine geçen işaret bulunması gerekmektedir.

İmzalar geleneksel bir biçimde imza olabileceği gibi elektronik imza olarak da olabilmektedir. İmzalar bir kişinin yazısının altına bu yazıyı yazdığı ya da içeriğini onayladığını belirtmesi için aynı biçimde el yazısıyla yazdığı adı ya da özel işareti olarak tanımlanabilmektedir.

Damga Vergisinde Önemli Konu Unsurları

Verginin konu unsuruyla ilgili olarak üç önemli konu oluşmaktadır. Bunlardan birincisi hukuki işlem yani birden fazla kâğıt düzenlenmesi durumudur. Bir hukuki işlem sebebi ile birden fazla kâğıt düzenlenmesi gerekmesi sonucunda yasada yer alan diğer şartlar da mevcut olması halinde, kâğıtlardan her biri farklı farklı damga vergisine tabi tutulur. İkinci olan durum birden fazla işlemin aynı kâğıtlarda toplanması halidir.

Aynı kâğıtlarda birden çok işlemin toplanması halinde bu işlemler birbirine bağlı ve asıl değilse aynı kâğıtta toplanmış olmasına rağmen bunların hepsi ayrı ayrı damga vergisi ile yükümlendirilmektedir. Ayrıca asıldan doğan ve birbirlerine bağlı işlemler aynı kâğıtlarda yer bulması durumunda bu işlemlerden yalnızca en yüksek vergi alınması gerektirenleri vergilendirilmektedir.

Üçüncüsü ise aynı hukuki işlemler için ilave olarak kâğıt düzenlenmesidir. Belli bir hukuki işlemler için düzenlenen kâğıtların dolayısıyla vergilemesi yapılmaktadır. Ayrıca damga vergisine tabii bir kağıdın vergilendirilebilmesi için kural olarak Türkiye’de düzenlenmiş olması gerekmektedir.

Yabancı memleketler ile Türkiye’deki yabancı elçilik ve konsolosluklarda düzenlenen kağıtlarında bunların Türkiye’deki resmi dairede ibraz edildiği üzerinde devir ya da ciro işlemleri yürütüldüğü ve herhangi bir suret ile yükümünden faydalanıldığı takdirde vergiye tabi tutulmaktadır.

Kağıdın damga vergisi ile yükümlendirilebilmesi için yalnızca kanuna ekli (1) sayılı tablo kapsamında yapılması gerekmektedir. Damga vergisi açısından vergiyi doğuran olay ise kağıdın düzenlenmiş olmasıdır. Düzenlemesi hukuki işlemin kağıda bağlanması yazılı bir biçimde yapılması anlamına gelmektedir. Damga vergisinin mükellefi ise kağıdı imza edenlerdir. Resmi daireler ile kişiler arasındaki işlemlere ait kağıtlar damga vergisi kişiler tarafından ödenmektedir.

Damga Vergisinde Maktu ve Nispi Vergileme

Damga vergisini maktu vergilere tabi kağıtları açısından miktar esaslıdır. Nispi vergiye tabi olan kağıtlar ise değer esaslıdır. Maktu vergilerde ödenecek vergi miktarı açısından önemli olan ise kağıdın niteliğidir. Kağıdın belli bir para içermemesi de bu anlamda önem taşımamaktadır.

Dolayısıyla nispi vergileme oranına dayalı olarak yapılmaktadır. Damga vergilerinin alınabilmesi için kağıdın ibraz edilebiliyor olması, imzalanabilir ya da imza yerine geçen ibareler ve hüküm içermesi gerekmektedir. Damga vergisinde bir kağıdın tabi olacağı vergi tayin edilirken o kağıdın niteliğine bakılarak ve buna göre (1) sayılı tabloda vergisi bulunmaktadır.

Damga Vergisinde Ödemeler

Damga vergisinin düzenlenmesi ile sonraki ayın 20’sinde beyan edilmesi, ardından 20 ila 26’sı günleri arasında ödeme işleminin yapılması gerekmektedir. Ayrıca, ödemelerin yapıldığı yerin vergi dairesine bildirilmesi zorunludur.

Damga vergilerinde kaç adet sözleşme yer alınıyor ise o kadar ödeme yapılmaktadır. Eğer tek bir sözleşmenin olduğu durumlarda birbirinden bağımsız olan birden çok anlaşma hükmü varsa damga vergisi tüm anlaşma üzerinden alınmaktadır. Damga vergilerinde üç ayrı ödeme şekli bulunmaktadır. Bunlar makbuz verilmesi şeklinde ödeme, damga konulması suretiyle ödeme ve istihkaktan kesinti yolu ile ödemelerdir.

Damga vergilerinin basılı damga konulması şekli ile ödemeler;

– Faturalar,

– Ulaştırma ile ilgili olan kağıtlar,

– Elektrik, telefon ve su gibi abonman mukavelenameleri,

– İbra ve makbuz senetleri,

– Maliye Bakanlığından müsaade alınmak suretiyle vergiye tabi diğer kağıtlar

Damga Vergisinde Cezai İşlemler

Bu vergide bulunan sorumluluk ve cezalar ise vergiye tabi olan kağıtların ödenmediği gibi durumlarda ya da gereğinden az tutarda ödenir ise verilmesi gereken belirli bir tutarda ceza bulunmaktadır.

Birden fazla kişi tarafından imzalanmış olan kağıtlara ait olan cezaların ve vergilerin tamamında imza edilen müteselsil sorumlu yer alması gerekmektedir. Ayrıca vergiden hariç olanlar da yer alıyor ise Damga Vergisinden eksiksiz ödenmesini gerektirmez.

Makbuz karşılığında ödemelerin yapılması halinde, makbuz karşılığı ödeme yapanlar taraf oldukları durumlara ilişkin kağıda ait verginin ödenmesinden ve beyanından sorumlu olmaktadır. Vergilerin hiç ödenmemesi ya da eksik ödenmesi durumunda ise cezai işlemler gerçekleştirilmektedir. Cezaları ödeme işlemini yapacak olan kişiler ise sorumlu kişilerdir.

Damga Vergisi Oranları

Verginin matrahının yüzde ya da binde kaç olarak kısımları üzerinden vergi alınacaklarını gösteren ifadedir. Böylelikle vergi oranı tek-sabit oran olabileceği gibi artan oranlı da olmaktadır.

Damga vergilerinde oran sadece nispi vergileme kısmında söz konusu olabilmektedir. Vergide söz edilen oran türü sabit orandır. Bir başka ifade ile matrah arttıkça oranda sabit kalmaktadır.

Günümüzde uygulanmakta olan damga vergisi oranları binde 0 ila binde 9,48 aralarında değişen yasaya ekli (1) sayılı tabloda farklı kağıtlar için ise 0, 1,89, 5,69, 7,59 ve 9,48’lik bindelik oranlar şeklinde belirtilmiştir.

Bazı Damga Vergisi Oranları ve Tutarları

– Maaş, Huzur hakkı ve Diğer ödemeler (Avans olarak yapılan ödemeler dahil): Binde 7,59

– Resmi Dairelere Verilen Makbuz ve İbra Senetleri: Binde 9,48

– Mukavelename (Sözleşmeler), Taahhütnameler ve Temliknameler (Belli Parayı İhtiva Edenler): Binde 9,48

– Kira Mukavelenameleri (Sözleşmeleri) (Mukavele süresine göre kira bedeli üzerinden): Binde 1,89

– Kefalet, Teminat ve Rehin Senetleri (Belli Parayı İhtiva Edenler): Binde 9,48

– Tahkimname ve Sulhnameler (Belli Parayı İhtiva Edenler): Binde 9,48

– Fesihnameler (Belli parayı ihtiva eden bir kağıda taalluk edenler dahil): Binde 1,89

– İhale kanunlarına tabi olan veya olmayan resmi daire ve kamu tüzel kişiliğini haiz kurumların her türlü ihale kararları: Binde 5,69

– Abonelik sözleşmeleri: Binde 9,48

– Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi: 132,30 TL

– Kurumlar Vergisi Beyannamesi: 176,70 TL

– Muhtasar Beyanname: 87,30 TL

– Katma Değer Vergisi Beyannameleri: 87,30 TL

– Diğer Vergi Beyannameleri (Damga vergisi beyannameleri hariç): 87,30 TL

– Belediye ve İl Özel İdarelerine Verilen Beyannameler: 64,80 TL

– Sosyal Güvenlik Kurumlarına Verilen Sigorta Prim Bildirgeleri: 64,80 TL

– Birleştirilmiş Muhtasar Beyanname & Aylık Sigorta Prim Bildirgesi: 103,50 TL

– Gümrük İdarelerine Verilen Beyannameler: 19,80 TL

– Bilanço: 102,00 TL

– Gelir Tablosu: 48,70 TL

– İşletme Hesabı Özeti / Serbest Meslek Özeti: 48,70 TL

Danışmanlık, vergi uyuşmazlıkları gibi birçok hizmeti Taxation İstanbul‘da bulabilirsiniz.

Önceki yazımıza https://www.taxationistanbul.com/e-defter-nedir/ linkinden ulaşabilirsiniz.