Muhtasar Beyannamesi Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Muhtasar Beyannamesi Nedir?

Muhtasar beyannamesi Gelir Vergisi Kanunu’nun 84. Maddesine dayanmaktadır. İşverenlerin işçisinden kestiği vergi matrahını devlete geri ödemesi için beyanda bulunmaktadır. Muhtasar beyannamesi stopaj yöntemi biçiminde hesaplanmaktadır. Vergi sorumlusu olan kurum ya da kişilerin diğer kişilerden kestiği vergiyi ödeme şeklidir. Muhtasar beyannamede vergi sorumluları işveren ya da vergi kesintisi yapan kişilerdir.

Muhtasar Beyannamesi Yapan Vergi Sorumluları

– İşverenler,

– Kamu ve iktisadi kurumlar,

– Vakıf-dernekler,

– İş ortaklıkları,

– Ticari firmalar,

– Gelirlerini beyan etmesi zorunda kalan serbest meslek çalışanları,

– Kazanç olarak zirai ve bilançoya tabi çiftçiler,

– Yatırım fonu yönetiminde görev alanlar

Muhtasar Beyannamesi Nasıl Hesaplanır?

Vergi sorumlusu ödemeler için alacaklı olan vergi dairesinde ilgili olan kişidir. Muhtasar beyanname, stopaj usulü vergilendirmenin geçerli olduğu için vergi aslının vergi sorumlusundan istenebilmektedir. Vergi tutarlarının stopaj usulü ile mali müşavirliklerce hesaplanmasının ardından vergi dairesine beyan edilmektedir. Böylelikle ödeme işlemi gerçekleştirilmektedir. Stopaj usulü ile vergilendirme sonucu kaynakta kesintiye uğramaktadır. Söz konusu olan gelir sahibine ise ulaşmadan önce vergi kesintisi yapılır. Örnek olarak ise; çalışanın maaşları hesabına yatırılmadan brüt ücret üzerinden damga vergisi ve gelir vergisi tutarının düşmesini göstermektedir. Bu süre içinde kesintileri muhtasar beyanname ile beyan edilmesi sonucu ödeme yapılması gerekmektedir.

Muhtasar Beyannamesi Ne Zaman Verilir?

Muhtasar beyannameler aylık ya da 3 aylık periyot halinde ilgili olan kurumlara iletilmelidir. Çalışanların sayısına göre zamanı değişen sistemlerde çalıştırdıkları personel sayısı 10’dan az olanların bildirimi 3 ayda bir şeklindedir. Bu bildirimler Ocak-Nisan-Temmuz-Ekim aylarında yapılmaktadır. Ayrıca üç aylık dönemden sonraki ayın 26. gününe kadar verilmektedir. Beyanname verilen ayın 26. günlerine kadarki süreçte ödemeler yapılması gerekmektedir. Beyannamelerin bir aylık periyotlar ile düzenlenmesi durumunda, sonraki ayın 26. günü beyan edilmeli ve ayın 26. gününde ödeme işlemi yapılmalıdır. Üç aylık muhtasar beyanname vermeye tabi olan oluşumların yıl içerisinde 4 ayrı tarihte beyanname vermektedir.

Muhtasar Beyannamesi Hazırlarken Dikkat Edilmesi Gereken Unsurlar

– Yurt dışında yapılan alımda karşı tarafların kazancı ticari kazanç kapsamında olup bu kazançların stopajı bulunmamaktadır. Ancak yurt dışından alınan hizmetleri bir telif ya da serbest meslek kazancı ise stopaj bulunmaktadır.

– Gider pusulası ile yapılan alımın muhtasar beyannameye konu olmaktadır. Örneğin, hurda mal alımı için yüzde 2, diğer mal alımı için yüzde 5 ve diğer hizmet alımları için ise yüzde 10 stopaj yapılması muhtasar beyannameye konu edilmelidir. 

– Yurt dışından alınan hizmetleri stopaja tabi telif ya da serbest meslek kazancı ise ilgili ülke ile yapılan çifte vergilendirmeleri önleme anlaşmalarına bakılmaktadır. Bu aşamada vergi danışmanlığı aracılığı ile yapılan çalışmalar önemli rol oynamaktadır. 

– Ortağa ödenen huzur hakkı için SGK hesaplamaya gerek yoktur. Yalnızca gelir vergisi hesaplanmaktadır.

– Kar dağıtımlarında tüzel kişi kuruma yapacağınız kar dağıtımında stopaja gerek yoktur. Stopaj sadece dar ve tam mükellef gerçek kişilerde bulunmaktadır.

– Gelir Vergisi Kanunun 18. Madde kapsamında yer alan gelir vergisi istisnası tanınan unsur için hizmet alımı yapılır ise gider pusulasında yüzde 17 stopaj hesaplanmaktadır. Örnek olarak yapımcı şirket ve yönetmenlik hizmeti alınıyorsa tarafınıza düzenlenecek gider pusulasında stopaj %17 olacaktır.

– Dernekler, kooperatifler ve vakıflara ait gayrimenkulle yapacağınız kira ödemesinde yüzde 20 stopaj hesaplamaktadır. 

– Kamu kurumunda, devlet okullarına ve belediyelere ait gayrimenkullere ait yapılan ödemelerden kira stopajı hesaplamamaktadır.

– Ayrıca tarafınıza fatura düzenlenmeyip yalnızca banka yolu ile avans ödemesi yapılsa dahi yüzde 3 stopaj hesaplanıp muhtasar beyannamede beyan edilmelidir.

– Ortaklara yapılan kar dağıtım işlerinde ise muhasebe kaydı yapmadan stopaj yer almaz. Kar dağıtımlarına ilişkin kurul kararı stopaj için yeterli bir koşul olmamaktadır. Bu nedenle kar dağıtımı kararları alınıp hiç ödeme yapılmasa dahi muhasebe kayıtları yaptığınızda Gelir Vergisi Kanunu’nda hesapta ödeme koşulu yerine getirildiğinden yüzde 15 stopaj yapmalıdır.

Muhtasar Beyannamesi Yapacak Olanlar Kimlerdir?

Muhtasar beyanname yapacakların başında ticari şirketler gelmektedir. Anonim, kolektif, komandit, limitet verile kooperatif şirket bu kategoride yer almaktadır. Böylelikle muhtasar beyanname sunulmaktadır. Stopaj kesintisi beyanname ile bildirilmesi gereken bir diğer oluşumlardan biri ise derneklerdir. Aynı zamanda vakıflar muhtasar beyannameye tabii olan düzenlemelerdendir. Ortaklık yolu ile yürütülen ticari oluşumlar, yatırım fonu yöneticiliği yapan ve iktisadi kamu kuruluşu muhtasar beyanname düzenlemesine tabi tutulmaktadır. İktisadi kamu kuruluşları tekel niteliği kamu yararlarına kullanan oluşumlardır. Kamu idareleri ve kamu kuruluşu da muhtasar beyanname vermek ile yükümlüdür.

Muhtasar Beyannamesi Kodları

Muhtasar beyanname kodu söz konusu olan işleme dahil tutulan ödemeyi belirtmektedir.

011: Asgari ücret ödemesini belirtmektedir. %15 oranında vergilendirilir.

012: Asgari ücret almayan çalışanın aldığı maaşı belirten ‘diğer ücretler’ ödemesini kapsamaktadır. Bunlar ise %15 ile %35 arasında vergilendirilir.

021: Serbest meslek sahibine yapılan ödemeleri belirtmektedir. Ayrıca vergileme işlemi yapılmamaktadır.

031: Yapımı yıllara yayılmış olan inşaat işlerini kapsamaktadır. %3 oranında vergi kesilmektedir.

032: Kurumlara yapılan hak edilme niteliğinde olan ve yıllara yayılmış inşaat işlerini kapsamaktadır. %3 oranında vergilendirilir.

041: Gelir Vergisi Kanunu’nun 70 sayılı maddesinde yer bulunan kira ödemesi vb. ödemeleri kapsamaktadır. %20 oranında vergilendirilmektedir.

042: Kooperatiflere ait olan taşınmazın kiralanması karşılığında yapılan ödemeyi kapsamaktadır. %20 oranında vergilendirilir.

093: Ticari borsada tescil edilip satın alınan diğer zirai mahsul için yapılan ödemeleri kapsamaktadır. %3 oranında vergilendirilir.

094: Ticari borsalarda tescil edilmeden satın alından diğer zirai mahsuller için yapılan ödemeleri kapsar ve vergilendirilmez.

Muhtasar Beyannamesi’ne Konu Ödemeler

Muhtasar beyannamede vergi ve matrahların detaylandırılması gereken ödemeler ise şu şekildedir:

– Diğer ücretler,

– Ticaret borsasında tescil ettirilen ya da ettirilmeyen zirai mahsul satın alınması için yapılan ödemeler,

– Asgari ücret,

– Gelir Vergisi Kanunu’nun 70. maddesinde belirtilen kira ödemeleri,

– Kooperatiflere ait taşınmazın kiralanması sonucu yapılan ödemeler

Gelir Vergisi Kanunu’nda Muhtasar Beyannamesi’nde Bulunması Gerekenler

– Vergi kesintisi yapan kişinin adı, soyadı ve adresi,

– Muhtasar Beyanname de ilgili bulunduğu aylar,

– Aylık ücret bordronun özeti,

– Hizmet erbabına verilen ücretlerin tutarı,

– Hizmet erbabının sayısı,

– Muhtasar Beyannamedeki yetkili imzası ve düzenlendiği tarih,

– Ücretten yapılan vergi kesintisi tutarı,

– Ödeme öncesi yapılan vergi kesintileri,

– Vergi kesintilerine tabi diğer ödemeler

– Ödeme miktarı,

– Ödeme türü,

– Ödeme yapılan kişinin adı ve soyadı ile birlikte adresi, bağlı olduğu vergi dairesi ve mükellef hesap numarası

Muhtasar Beyannamesi’nin Nitelikleri

– Kesintisi kaynakta yapılan vergi için verilmektedir.

– Stopaj usulü vergilendirme türleridir.

– Gelir elde eden mükelleften kesilmekte ve devlete ödenmektedir. 

– Devlete beyan edilir. 

– Muhtasar Beyanname, beyannameyi veren mükellefin çalıştırdığı personel sayısına göre aylık ya da 3 aylık olarak düzenlenmektedir.

– Stopaj usulü olduğu için vergi borçlu yerine vergi sorumlusundan alınmaktadır. Bu nedenle beyannamede gelir sahiplerine ulaşmadan vergilendirilmektedir. 

Sizlere bu yazımızda muhtasar beyanname nedir, nasıl düzenlenir, muhtasar beyanname kimlere verilir, ne zaman verilir gibi konulardan bahsettik. Daha fazla detaylı bilgi almak için bizlere ulaşabilirsiniz.

Önceki yazımıza https://www.taxationistanbul.com/damga-vergisi-nedir/ linkinden ulaşabilirsiniz.